Kahramanmaraş merkezli, 6 Şubat’ta meydana gelen, 11 ili etkileyen yıkıcı zelzelelerin akabinde Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ), Düzce Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Giresun Üniversitesi’nden bilim insanları bir ortaya gelerek sarsıntı bölgelerinde saha araştırması yaptı.
Araştırma sonrası 7.7 ve 7.6 büyüklüklerindeki bu sarsıntı çiftinin artçılarını, saha müşahedelerini, yapısal hasarlarını ve ileriye dönük teklifleri içeren kıymetlendirme raporu hazırlandı.
1992’DEN İTİBAREN AYNI
Raporda, sarsıntıların yıktığı vilayetlerdeki saha çalışmalarında, 1992’den itibaren Türkiye’de meydana gelen yıkıcı zelzeleler sonrasında tespit edilen yapı hasar tipleri ve oluşum sistemlerinin neredeyse tıpkı olduğu ortaya konuldu.
KÖTÜ İŞÇİLİK
Raporda; “Betonarme binalarda meydana gelen hasarların esas nedenleri olarak yetersiz beton kalitesi, nervürsüz (düz) donatı kullanılması, uygun olmayan tabanlarda inşaatların yapılması, taşıyıcı sistemin asmolen döşeme olarak projelendirilmesi, ağır konsol çıkmalar ve binaların alt katlarındaki kat yüksekliği fazla mağazalar/dükkanlar belirlenmiştir. Yığma binalarda oluşan hasarların esas nedenleri olarak bağlayıcı ve yığma ünitelerin yetersiz materyal özellikleri, hatıl ve lento eksikliğinden kaynaklı zayıf taşıyıcı duvarlar ve uygun olmayan ilişki ayrıntıları belirlenmiştir. Betonarme ve yığma yapılarda makus personellik ve uygulama ayrıntılarının eksikliği, hasarların gelişimi ve ilerlemesine neden olmuştur” denildi.
KONTROL MEKANİZMASI
Depremde yıkılan yapıların fazla olmasının denetim sisteminin yeteri kadar işlememesinden kaynaklı olduğu belirtilirken; raporda şunlar da kaydedildi:
“Deprem sonrasında büyük bir kısmı hasar gören, geçmişi günümüze bağlayan tarihi eserlerimizde uygun formda onarım çalışmalarının gerçekleştirilmediği tespit edilmiştir. Bilhassa ilgili şuralarda, hazırlanan projelerin uygunluğunun değerlendirilmesinde inşaat mühendislerinin yer almaması ve denetim düzeneğinin yeteri kadar işletilememesi hasarın en büyük nedenleri olarak ortaya çıkmıştır. Ülkemizin rastgele bir bölgesinde, rastgele bir vakitte, can ve mal kaybına neden olabilecek büyüklükte zelzelelerin meydana gelmesi beklenen ve kaçınılmazdır. Bu nedenle, sarsıntıya sağlam yapı tasarımı kapsamında hem yeni inşa edilecek binaların uygun projelendirilmesi, hem de mevcut binalarımızın sarsıntıya hazır hale getirilmesi hemen gereklidir. Bu hedefle; mühendis takımımızın eğitimlerine daima olarak devam etmesi, halkımızın bilinçlendirilmesi ve yapı sıhhati izleme sistemleri, sismik izolatörler, lifli polimer kompozit kumaşlar, 3D yazıcılar, hafif çelik, ahşap üzere yeni imal teknolojilerinin ülkemizde yaygın kullanılmasının desteklenmesi hayli değerlidir.”