ABD Lideri Donald Trump, geçen yılın mart ayı başında ithal çelik ve alüminyuma sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 oranlarında ek gümrük vergisi getirileceğini duyurmuş, kelam konusu atağının münasebetini ise “ulusal güvenliğe” dayandırmıştı.
Trump’ın bu kararı Çin ve birçok Avrupa ülkesi başta olmak üzere tüm dünyada reaksiyonla karşılanırken, “serbest ticaret ve globalleşme” kavramlarına karşıt olarak nitelendirilen Trump’ın atağına misillemelerin gelmesi ise ticaret savaşının fitilini çekmişti.
Süreç içerisinde bilhassa Çin ile ipler gerilirken, “ticaret savaşı” kaygılarını tetikleyecek her gelişme finansal piyasalarda risk iştahını azaltarak çalkalanmaya neden oldu.
Bu yılın başlarında ise ABD ile Çin’in ticaret müzakerelerine başlamasıyla “ticaret savaşı” telaşları her ne kadar rafa kalksa da, geçen hafta Trump’ın Çinli yetkililerin müzakereleri yavaşlattığı gerekçesiyle 200 milyar dolarlık Çin eserine uygulanan yüzde 10’luk gümrük vergisi oranını yüzde 25’e çıkaracaklarını açıklaması mevzuyu yine gündeme taşıdı.
Müzakere süreci devam ederken ABD tarafından atılan bu adım, kırılganlığın arttığı bir ortamda piyasalarda sert düşüşleri beraberinde getirdi. Son olarak Washington’da cuma günü gerçekleşen görüşmeler de sonuca bağlanamazken, ABD’nin ek gümrük tarifesi kararının yürürlüğe girmesi karşısında Çin Ticaret Bakanlığı da ulusal çıkarları korumak ismine atılımda bulunacağı sinyalini verdi.
Tüm bu gelişmeler sonrasında, geçen hafta sert düşen dünya borsaları yeni haftaya da dalgalı bir seyirle başladı.
Borsalarda sert düşüş yaşandı
“Ticaret savaşı” kaygılarının yine gündeme geldiği geçen hafta, ABD borsalarında sert düşüşler gözlendi. New York borsasında tüm vakitlerin en yüksek düzeylerini test eden Standard &Poor’s (S&P) 500 endeksi, 6-10 Mayıs’ta yılın en makus haftasını geçirdi ve yüzde 2,2 paha kaybetti. New York borsasında Nasdaq ve Dow Jones endeksleri de geçen haftayı sırasıyla yüzde 3,0 ve 2,1 kayıpla tamamladı.
Asya piyasaları da gelişmelere paralel olarak haftayı ekside geçirdi. Çin’de Şanghay bileşik endeksi cuma günü 1,5 ayın en düşük düzeyine kadar gerilerken, gelen reaksiyon alımlarıyla kayıplarının bir kısmını telafi etse de 6-10 Mayıs haftasını yüzde 4,5’lik azalışla tamamladı.
Söz konusu haftada Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 4,1’lik bedel kaybederken, inançlı liman algısıyla yine kritik bir gösterge haline gelen Japon yeni ise dolar karşısında yüzde 1’in üzerinde pahalandı.
Avrupa tarafına bakıldığında, geçen hafta “ticaret savaşı” tasalarının endekslerin tarafı üzerinde değerli bir tesire sahip olduğu görülürken, İngiltere’de FTSE 100 endeksinde yüzde 2,4’lük, Almanya’da DAX 30 endeksinde yüzde 2,8’lik ve Fransa’da CAC 40 endeksinde yüzde 4’lük düşüş yaşandı.
“Anlaşma sağlanması, her iki tarafın da menfaatine”
AA muhabirine bahse ait değerlendirmelerde bulunan Nordea Markets Asya Başekonomisti Amy Yuan Zhuang, ticaret görüşmelerine ait karamsar tabloya karşın, devam edecek müzakerelerden olumlu bir sonuç beklediklerini söyledi.
Ticaret görüşmelerinde mutabakat sağlanmasının, her iki tarafın da menfaatine olduğunu belirten Zhuang, şunları kaydetti:
“Trump’ın, 2020 başkanlık seçimleri öncesinde ayakları yere sağlam basan bir iktisat ve güçlü bir piyasa algısına muhtaçlığı var. Çin ise halihazırda büyüme ıstıraplarını alevlendirecek bir ticaret savaşından olabildiğince kaçınma taraftarı. Yakın gelecekte finansal piyasalardaki performans, iki ülke ortasındaki ticaret görüşmelerinden gelecek haber akışına bağlı olacak.
Çin varlıkları yakın periyotta aşağı taraflı kıymetli bir baskıyla karşı karşıya fakat dolar/Çin yuanı paritesinin 7’nin altında kalması beklenen. Büyüme ve ticaret görüşmelerine ait görüşümüze nazaran, yılın ikinci yarısında yuanda üst istikametli düzeltme için hareket alanı olduğunu düşünüyoruz.”