İlk şiirleri Milliyet Sanat mecmuasında yayımlanan, Orhan Kahyaoğlu’nun “Moden Türkçe Şiir Antolojisi”nde (1920 – 2000) söz ettiği üzere gerçek manada birinci ‘metropol şiiri’ni Türkçe şiire kazandıran küçük İskender, dün Bodrum’da tedavi gördüğü hastanede ömrünü kaybetti.
Kimilerine nazaran Beyoğlu’nun, pek çoklarına nazaran İstanbul’un şairi olan küçük İskender 20 Mayıs 1964’te İstanbul’da doğdu. Asıl ismi İskender Över’di ve bu imzayı yalnızca birinci şiirini yayımlandığında kullandı. Daha sonra yazdığı bütün şiirleri ve kitapları küçük İskender imzasıyla basıldı. 2000’lerde çıktığı bir televizyon programında küçük İskender ismini neden seçtiğini şöyle anlatmıştı: “küçük İskender, Büyük İskender’in oğludur… Şimdi beş yaşındayken -birtakım entrikalar sonucu- öldür(t)ülmüştür… Ben şiir yazıp şair sıfatını kazanmaya başladığım devirlerde bir furyayla herkes kendine ‘büyük’, ‘mega’ v.s. üzere sıfatlar buluyordu… Madem siz ‘büyük’sünüz ben de ‘küçük’ kalacağım diyerek bu ismi kullanmaya başladım… küçük İskender, Büyük İskender’in beş yaşında öldür(t)üldüğü için hiç büyümeyen oğludur.”
Grafik sanatkarı Derman Över’in oğlu olan şair, Kabataş Erkek Lisesi’nde okuduktan sonra İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ni kazandı, son sınıfta okulu bıraktı ve akabinde İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’ne girdi. Fakat bu okulu da üç yıl sonra terk etti. Yazıları ve şiirleri 1985 yılından itibaren çeşitli mecmualarda yayımlanmaya başladı. İskender Över imzasıyla basılan birinci şiiri Milliyet Sanat mecmuasının bir eği olan Milliyet Genç Sanat’ta okurla buluştu. Daha sonra Adam mecmuasında şiirleri basılmaya başladı. 1988’de Adam Yayınları tarafından “Gözlerim Sığmıyor Yüzüme” ismini verdiği birinci kitabını çıkardı ve neredeyse çabucak her yıl bir ya da iki kitap yayımladı. Semih Gümüş’ün Notos mecmuası için iki yıl evvel yaptığı röportajda “Kaç kitabın oldu, hatırlıyor musun?” sorusuna şöyle karşılık veriyordu: “Şu an hepsini sırala bana desen, inan, atladıklarım çıkacaktır. Kraliçe arı kaç arısı olduğunu bilmez büyük mümkünlük. Kovandaki faaliyetle ilgilidir. Kısaca kitap sayısını artırmaktan çok ifademdeki pürüzleri gidermeye, taş üstüne taş koymaya çabalıyorum. Yoksa bir gaye, diğerleriyle rekabet üzere bir meramım yok. Ancak sanırım tek tek çıkanlar, sonradan birleşip öbür isimle bir aile kuranlar dahil ellinin üzerindedir şu an.”
Birçok alanda üretti
Küçük İskender kitaplarının çetelesini tutmaktansa yazmaya devam etti. Birçok alanda üretim yapan şair deneme ve günlük yazdı, radyo programı yaptı, iki sinemada oynadı (“Ağır Roman”, “O Artık Asker”). 2018 İstanbul Sinema Festivali’nin Ulusal Yarış Heyet Üyesi oldu, uzun müddet “Şiir Uzun Sinema Kısa” başlıklı atölyeler düzenledi. Yalnızca şair değil, kıymetli bir entelektüeldi.
‘Böyle bir adam yaşadı’
Sosyal medyada dolaşan görüntülerden birinde, “Benim öldüğümü duydukları gün dansa gitsinler. Bir gün evvel dansa gidenler de çok özledikleri sevgililerini arasınlar. Arayanlar varsa parti versinler. O gece. Çok eğlensinler. Ben öldüm diye eğlenmesinler. Bu türlü bir adam yaşadı diye eğlensinler” diyordu.
‘Kendimi ayrıksı bulmadım’
Şiirleri kimi kısımlar tarafından ayrıksı bulundu ancak o kendisini hiçbir vakit o denli görmedi. Tekrar Semih Gümüş’e verdiği röportajında şöyle diyecekti:
“Kendimi asla ayrıksı bulmadım; yalnızca oburlarının da içinden geçeni yazıya ve hayata uyarlamaya çalıştım. ‘Taşlama’ şeklini 2000’lere taşıma dileği mu; tahminen de. İroniyi, groteski, absürdü sosyolojik çıkarımlardan uzaklaştırmadan, yenisi de inceleyerek (hatta zevk alarak) kurgulamak ya da.”
Futbolu da seviyordu, müziği de, doğayı da, sinemayı da, bağımsız akımları da… 2017 yılında “Ölen Sevgilimin Şiir Defterleri”ni (Can Yayınları) çıkardığında Haydar Ergülen onu, “Şiir düşünürü, şiir sarhoşu, şiir serserisi, şiir makinesi, fabrikası, tankeri, şiir dizayncısı, şiir modacısı, şiir şefi, galiba sonunda da şiirinsan” diye tanımlıyordu. Çok genç yaşta, şimdi 56’sında ömrünü yitirdi küçük İskender. İki yıldır akciğer kanseri tedavisi görüyordu. Bodrum’dan hastaneden çıktığında İstanbul’a geldiğinde, Beyoğlu’nda arkadaşlarıyla buluşuyordu. Son olarak “İkinci Waliz” isimli şiir-metin-günlük kitabını çıkardı.
‘İstanbul insanın sığındığı bir ev’
Beyoğlu’na yolu düşmüş pek çoklarının küçük İskender ile müsabaka ihtimali vardı. Emek Sineması ya da Atlas Sineması’nda, Beyoğlu’nun art sokaklarında, Hayal Kahvesi’nde ya da Kemancı’da bir konserde… Bu yüzden beşerler ona toplumsal medyada “Beyoğlu’nun şairi” diyordu fakat büyük çoğunluk onun İstanbul’un şairi olduğu kanısındaydı. Toplumsal medyada isminin bir sokağa verilmesi için talepte bulunanlar oldu. Milliyet Kitap ekinin “İstanbul İçin Ne Dedi?” başlıklı belgesinde İstanbul’u şu cümlelerle anlatıyordu: “İstanbul hiçbir vakit bir mutfağa girip lezzetli bir yemek yapmak için gerekli gereçlerini tezgahın üstünde hazır etmedi benim için. Tam bilakis, güya benden evvel çok fazla kullanılmış, darmadağın edilmiş ve hatta biraz da yıpratılmış bir mutfak tadında bir kent benim için. Lakin aceleye gelmezse, o mutfak bir vakit sonra insanın sığındığı bir konuta dönüşebilir. Ayrıyeten dağınıklık da estetik olabilir. İçinde oryantalizm, mistisizm, Batı ve Doğu var zira…”