Cumhuriyet tarihinin en büyük yatırımlarından GAP kapsamında, Atatürk Barajı’ndan Şanlıurfa kent merkezine kadar 26,4 kilometre uzunluğunda ve 7,62 metre çapında birbirine paralel yapılan iki tünelle Harran Ovası’nın bereketli toprakları 25 yıl evvel birinci kere suyla buluştu.
9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in iştirakiyle 9 Kasım 1994 yılında gerçekleştirilen merasimle suya kavuşan ovanın uydu fotoğraflarındaki rengi, ortadan geçen yıllarla birlikte değişirken, klasik olarak bölgede yetiştirilen arpa, buğday ve mercimeğin yerini iktisada daha fazla katma kıymet sağlayan pamuk ve mısır üzere eserler aldı.
Çeyrek asırda sulama sayesinde Şanlıurfa, daha evvel ekimin çok az yapıldığı pamuk üretiminde yüzde 56 ile birinci sıraya yerleşti, mısır üretiminde de birinci sıralara yükseldi.
Yapılan yatırımlarla 1 milyon 850 bin dekar alanın sulandığı bölgenin ziraî üretimi ve iktisada katkısı artarak devam ediyor.
“Sulamanın istihdama çok büyük katkısı var”
GAP Bölge Kalkınma Yönetimi (GAP BKİ) Lideri Sadrettin Karahocagil, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Şanlıurfa’nın dünyada tarımın birinci yapıldığı, buğdayın birinci üretildiği ve işlendiği yer olduğunu söyledi.
Bölgede tarımın geçmişinin 11 bin yıl öncesine dayandığına dikkati çeken Karahocagil, “Harran Ovası epey fazla insanın geçim sağladığı bir yerdi fakat Fırat Irmağı’ndan buraya gelen su, buradaki tarıma farklı bir boyut kattı. Bizim hesaplarımıza nazaran buraya su verilmeden evvel Harran Ovası’ndaki bir hektar tarım yerinin ülke iktisadına 500 dolar civarında katkısı vardı. Bu sayı sulamanın yapılmasıyla birlikte 4 kat artarak 2 bin doları geçti.” dedi.
Karahocagil, kuru ve sulu tarım ortasındaki randıman farkının bazen 7 katına kadar çıkabildiğini lisana getirerek, sulamayla bölgedeki çiftçilerin 2 yılda 5 eser elde etme imkanı yakaladığını bildirdi.
Sulamanın bölgenin sosyo-ekonomik yapısını da çok etkilediğini söyleyen Karahocagil, şöyle devam etti:
“Harran Ovası bugün Türkiye’de kırsal nüfusun en ağır olarak yaşadığı yerlerden biri. Burada değerli olan çiftçimizin, köylümüzün köyünde, yerinde kalmış olması. Hepsi başka bölgelerdeki insanlarımız üzere İstanbul’a, İzmir’e, Ankara’ya gitmediler. Bunu Suruç Ovası’nda yaşadık maalesef. Artık Suruç Ovası’nı da suluyoruz. İnşallah çiftçilerimiz geri dönüyor, dönecek. Sulamanın istihdama çok büyük katkısı var, hektar başına 2 ile 4 ortasında bireye yeni istihdam sağladığını düşünüyoruz. Sulu tarım yıl içinde devam eden tarım demek. Bu nedenle daha fazla bireye muhtaçlık duyulan bir tarım. Bu açıdan Harran Ovası’nda sulama, çok önemli istihdam da sağlamış oldu. Hem arazi sahipleri hem de orada çalışan mevsimlik personellerimiz çok önemli gelir elde ettiler. Şu anda Harran ilçesine gidildiğinde tabelasında 80 bin üzere bir nüfus görürsünüz. Bu nüfusun çok büyük kısmı köylerde kalıyor ve çiftçilik, tarım yapıyor. Hem Şanlıurfa hem de ülke iktisadına büyük katkı sağlıyorlar.”
Pamuğun yarısından fazlası Şanlıurfa’dan
Karahocagil, sulamayla birlikte bölgede endüstriyel bitkilerin üretiminde de büyük artış yaşandığını söz etti.
Şanlıurfa’nın şu anda Türkiye’nin en fazla pamuk üretimi yapılan kenti olduğuna dikkati çeken Karahocagil, şunları kaydetti:
“Bölgeye su verilmesiyle Türkiye’de üretilen pamuğun yarısından fazlası Harran ve Şanlıurfa’da üretilmeye başlandı. Pamuk ülkenin en fazla döviz harcadığı alanlardan biri, hem pamuk hem de yağlı tohum ithalatı açısından. Yani dokumada kullanılan çok önemli pamuk ölçüsü, iplik ölçüsü var. Bu pamuğun yüzde 50’sini Türkiye üretebiliyor. Onun için Harran ile başlayıp, kentin, bölgenin öbür ovalarında devam eden sulama sayesinde ülke iktisadına büyük katkı sağlanıyor. Pamukla birlikte ekim ve üretim alanı en fazla artan ikinci eser de mısır. Mısır da ülkemizin çok gereksinim duyduğu bir eser. Harran’ın, Şanlıurfa’nın şu anda ülkemizin mısır üretimine de büyük katkısı var. Mısır da hem yağlık hem de şeker olarak kullanılan kıymetli bir sanayi eseri. Başka yandan klasik olarak buğday, arpa, mercimek üretimi de devam ediyor.”