Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi yeni sergisi Zevk Meselesi’ni sanatseverlerle buluşturdu. Stant, kitsch kavramının bugünkü güçlü kullanımlarını araştırırken bir dizi soruyu da gündeme getiriyor: Çeşitlilik, belirsizlik ve tanımsızlığın kutsandığı günümüzde kitsch, bu bedelleri ileriye taşıyacak bir araç olabilir mi? Avangard ve kitsch’i birbirinin karşısına koymak yerine yan yana düşünmek, kitle kültürünü hafif, banal ve aşağı görmek yerine, şimdiki sanatın bu kolektif kültürle bağlantılarına yakından bakarak ortalarındaki bağları keşfetmeye çalışmak, süregelen sınıflı toplumsal yapıyı biraz olsun sarsabilir mi? Beğeniyi sınıfsal bir gösterge olarak tanımlamamak mümkün olabilir mi?
Kitsch’in kapsayıcı potansiyelinden ilham alan Zevk Meselesi, 13 sanatçı ve kolektifin işlerini bir ortaya getiriyor. Ulya Soley küratörlüğünde düzenlenen stantta, Alex Da Corte & Jayson Musson, Bruno Miguel, Cameron Askin, FAILE, Farah Al Qasimi, Gülsün Karamustafa, İyi Evlat, Miao Ying, Nick Cave, Olia Lialina & Mike Tyka, Pierre et Gilles, Slavs and Tatars ve Volkan Aslan’ın yapıtları yer alıyor.
Kapsayıcı bir görsellik
Zevk Meselesi, “Güzellik ve beğeni kavramları, alt sınıf-üst sınıf, kitle kültürü-yüksek kültür üzere hiyerarşilerin olmadığı, daha kapsayıcı bir gelecek için tartışmaya açılabilir mi?” sorusundan yola çıkıyor. Stanttaki yapıtlar, bazen çiçeklerin ortasında sahne kostümüyle resmedilen ihtişamlı bir diva, bazen rengârenk şişelerin içinde bir düş çorbasına dönüşen uydurma parfümler, bazen de farklı coğrafyalarda turşu suyuna atfedilen farklı manalar aracılığıyla “yüksek sanat” ile “kitle kültürü” ortasındaki muğlaklaşan hudutları ele alıyor ve estetik anlayışın Doğu ve Batı’ya atfedilen kıymetlerine bakıyor. Stant, internette sıkça karşımıza çıkan ikonik öğelerle şekillenen görsel lisanın sanatla kurduğu alaka aracılığıyla, kitsch kavramının bugünkü güçlü kullanımlarını araştırmayı hedefliyor.
“Sistemin boşluklarına sızıyor”
Serginin küratörü Ulya Soley, kitsch için kullanılagelen sıfatların birçoklarının olumsuz olduğunu belirterek şu değerlendirmede bulunuyor: “Kitsch, kimilerine nazaran nahoşluğu ve bayağılığı kavramsallaştırarak hoşun mertebesine erişiyor, kimilerine nazaran ise hoşun tarifini sarsarak kendine alan açıyor. Yolu ne olursa olsun, kitsch, sistemin boşluklarına sızarak izleyiciyi etkilemeyi sürdürüyor.”
Yüksek sanat ve kitle kültürü ortasındaki hudutların muğlaklaştığı günümüzde, aktüel sanatın eril ve seçkinci tarihini geride bırakarak daha kapsayıcı reflekslerle donandığına dikkat çeken küratör, “Ödünç alan, tekrar eden, değiştirip tekrar sunan şimdiki sanat pratikleri, kitsch’in kapsayıcı ve farklı renklere sahip çıkan yapısından ilham alarak toplumsal hareketlerle iç içe evriliyor. Beğeni, yüksek ve aşağı kültürün sonlarını tam olarak tanım etmeden göstergeler üzerinden belirlerken, kitsch bu hudutları esnetiyor ve iki taraf ortasındaki gri bölgeyi genişletiyor” diyor ve ekliyor: “Zevk Sıkıntısı, zevkleri daha kapsayıcı bir gelecek için tartışmaya açmayı hedefliyor.”
Ulya Soley, stant kataloğundaki metninde, tanımlaması çok güç bir kavram olarak karşımıza çıkan kitsch’in, tarihî olarak nasıl tartışıldığını ele aldıktan sonra, standın sanatkarlarıyla diyalog içinde kitsch kavramının bugünkü kullanımlarına değiniyor. Ruth Holliday ve Tracey Potts’un makalesi kendine has ama evrilen bir tarihe sahip olan kitsch’in, stantta çok çeşitli ve sevinçli biçimlerde beden bulan tabiatına odaklanıyor. Chus Martinez, tabiat ve kent, kitsch ve modernizm üzere terslikleri bugünün sanat üretimi üzerinden okuyor. Melis Tezkan ise şahsî kıssa ve objelerden yola çıkan bir kitsch envanteri sunarak kitsch kavramının tanımlaması güç tabiatını ortaya koyuyor. Katalog, metinlerin yanı sıra sergilenen yapıtların görsellerini ve biriken sanatçı ikilisinin hazırladığı bir posteri içeriyor.
Zevk Meselesi sergisi, 6 Haziran 2021 tarihine kadar Pera Müzesi’nin 4. ve 5. katlarında ziyaret edilebilir.
Pera Müzesi Salı’dan Cuma’ya 11.00 – 18.00 saatleri ortasında gezilebilir. Müze Cuma günleri 16.00 – 18.00 ortası tüm ziyaretçilere, Çarşamba günleri ise “Genç Çarşamba” kapsamında tüm öğrencilere ücretsiz!