ÖNDER YILMAZ / Ankara – Var olan zihniyet kalıpları değiştirilerek bayan ve erkeklerin sorumluluklarının eşitlik perspektifinde ele alınması gerektiği belirtilen raporda, bu çerçevede çocuk, hasta yaşlı bakımı üzere sorumlulukların, erkeklerin de eşit formda üstlenmeleri beklenen toplumsal bir sorumluluk olarak kabul edilmesi istendi. Raporda, bayanların her alanda karar alma sistemlerine katılmasının sağlanması, cinsiyete dayalı, uygar hal ve çocuk sahibi olma temelli ayrımcılıkla faal uğraş düzeneklerin oluşturulması, istihdamda şiddet mağduru bayanlara “özel kontenjan” ayrılması, bayan kooperatiflerine beş yıl kurumlar vergisi muafiyeti tanınması, kamu ihalelerinde bayanlara olumlu ayrımcılık, iş garantili esnek çalışma modelinin kamuda da yaygınlaştırılması, mesken personellerine “sendikal örgütlenme”, “işyerinde mobbing uzmanı” istihdamı üzere teklifler yer aldı.
TBMM’de sayıları artsın
Kadınların her alanda daha güçlü hale gelmesini hedefleyen rapordaki teklifler özetle şöyle:
– Bayanların ve erkeklerin sorumlulukları eşitlik perspektifinde ele alınmalı; var olan zihniyet kalıplarını değiştirmeye yönelik sistemler oluşturulmalı. Bu çerçevede; bayanların üzerindeki çocuk, hasta, yaşlı bakımı üzere sorumluluklar, erkeklerin de eşit formda üstlenmeleri beklenen toplumsal bir sorumluluk olarak kabul edilmeli.
– Yerelden başlayarak her seviyede karar alma sistemlerine iştirakleri artırılmalı.
– Eğitim, çalışma hayatı ve siyasete eşit iştiraklerinin önündeki pürüzleri tespit etmek, farkındalığı artırmak ve tahlil teklifleri geliştirmek emeliyle çok alanlı bir ağ oluşturmalı ve müspet ayrımcılıkla ilgili uygulamalar artırılmalı.
– TBMM’de bayan milletvekili oranı ile, belediyeler ve başka seçimle işbaşına gelinen kurumlardaki bayanların sayısı artırılmalı.
Terfide cinsiyet ayrımcılığı
– Bayanların işe alınma evresinden, meslek içi eğitime ve işte yükselmeye kadar, her evrede karşı karşıya kaldıkları cinsiyete dayalı ayrımcılığın sorgulanmasını ve olumlu tarafta dönüştürülmesini sağlayacak faal düzenekler geliştirmeli. Cinsiyet ayrımcılığını ve işyerinde cinsel tacizi önlemeye yönelik kurumsal yapılar oluşturulmalı, karşıtlıklara karşı yaptırımların faal olarak uygulanması sağlanmalı.
Mağdur bayana kontenjan
– Engelli bayanlar başta olmak üzere, eşi vefat etmiş ya da boşanmış bayanların istihdamı ve çalışma hayatında karşılaştığı zorluklarla başa çıkabilmesi hedefiyle istihdam siyasetleri geliştirilmeli.
– Şiddet mağduru bayanların iş gücü piyasalarına girişlerinin kolaylaştırılması için özel kontenjanlar ayrılmalı.
– Süreksiz korunan ve memleketler arası muhafaza müracaat yahut statü sahibi bayanların mesleksel gelişimine ve istihdama iştirakine yönelik eğitimler artırılmalı.
Eşit ücret
– Bayanlar ile erkekler ortasında fiyat farkından doğan ayrımcılığın önlenmesi hedefiyle, muadil işe eşit fiyat prensibinin uygulanabilmesi için fiyatların dayandırıldığı objektif bir iş/meslek sınıflandırma sistemi geliştirilmeli.
– Büyükşehir ve vilayet belediyelerinde “Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu” kurulmalı.
– Nizamlı bir geliri ve toplumsal garantisi olmayan bayan kooperatifi ortakları ve dezavantajlı toplumsal kümeler, kısmi müddetli çalışanların sigortalılıkları kapsamında sigorta sistemine dâhil edilerek toplumsal teminatları sağlanmalı.
– Ortaklarının çoğunluğunu bayanların oluşturduğu kooperatiflere, faaliyete başlamalarından itibaren beş hesap devri kurumlar vergisinden muafiyet sağlanmalı.
– Kamu ihalelerinde bayanlara yönelik olumlu ayrımcılık içeren kararların getirilmesine yönelik çalışmalar yapılmalı.
– KOSGEB, teşebbüsçü olmak isteyen bayanlara firmanın çabucak kuruluş sürecinde kaynak tahsis etmeli.
– Başta tarım dalı olmak üzere, bayanların toplumsal güvenlik kapsamına girmelerini kolaylaştırıcı ve kayıt dışılığı engelleyici mevzuat düzenlemeleri gerçekleştirilmeli.
– Doğuma bağlı müsaadelerde memur ve çalışanlar ortasında var olan eşitsiz durum ortadan kaldırılmalı.
Ev emekçileri sendika kursun
– İş kolu temeline nazaran örgütlenmenin temel alındığı sendikalar kanununda gerekli değişiklikler yapılarak konut personeli olarak çalışan bayanların da sendika kurmaları sağlanmalı.
– Bayan istihdamını artıran ve bayan erkek fırsat eşitliğine hassas siyaset ve uygulamalara sahip firmalara “Kadın Dostu İşyeri Belgesi” verilmeli, vergi indirimleri ve istisnaları sağlanmalı.
– Bayan istihdamının artırılması ve aile refahının güçlendirilmesi için özel dalda uygulanan iş teminatlı esnek çalışma modelleri geliştirilmeli ve kamuya da yaygınlaştırılmalı.
– İş gücü piyasasında uygar hal ve çocuk sahibi olma bakımından bayanların maruz kaldıkları patron temelli ayrımcılıkla daha aktif halde uğraş edilmeli.
İşyerinde mobbing
– İş yerlerinde bayana yönelik şiddet ve mobbingin önlenmesine yönelik farkındalık çalışmaları yürütülmeli.
– ALO 170’in (Çalışma Hayatı Bağlantı Merkezi) bilinirliğinin artırılması sağlanmalı, mağdurlara yasal haklar konusunda bilgi vermek üzere işyerinde ruhsal taciz/mobbing konusunda uzman hukukçular istihdam edilmeli.
– Bayanların eğitimin tüm evrelerine erişimi sağlanmalı. “Kadın Dostu Kampüsler” yaygınlaştırılmalı.
OEDAŞ’a ‘Kadın Dostu Marka’ ödülü
Afyonkarahisar, Bilecik, Eskişehir, Kütahya ve Uşak vilayetlerinin elektrik dağıtım hizmetini sağlayan Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ (OEDAŞ), bayan istihdamının az olduğu güç dalında toplumsal cinsiyet eşitliği alanında farkındalık oluşturmak emeliyle hayata geçirdiği “Enerjimiz Eşit” projesi ile Bayan Dostu Markalar 2023 Farkındalık Ödülü’ne layık görüldü.
2019 yılında hayata geçirdikleri Gücümüz Eşit projesiyle bayan istihdamının az olduğu güç dalında toplumsal cinsiyet eşitliği alanında farkındalık oluşturmayı hedeflediklerini söyleyen OEDAŞ Genel Müdürü Fuat Celepci, “Faaliyet gösterdiğimiz güç bölümünde istihdam edilen bayan çalışan oranının düşük olması, bölümün, toplumsal cinsiyet eşitliği temelli bir dönüşüm yaşaması gerektiğini gösteriyor. Biz de içinde bulunduğumuz topluma paha katma vizyonumuz ve sürdürülebilirlik yaklaşımımız doğrultusunda toplumsal cinsiyet eşitliğine odaklanıyoruz. Böylelikle önyargıları kırıp bayanların güç dalına kazandırılmasına katkı sunarak ülkemizin gücüne güç katıyoruz” dedi.