ABDEST NASIL ALINIR?
Abdest, “belli organları adabına uygun olarak su ile yıkamak ve kimilerini da ıslak el ile mesh etmek” halinde tanım edilir .
Abdestle ilgili olarak Kur’an-ı Kerim’de, “Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar kollarınızı yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın. Şayet su bulamazsanız pak toprakla teyemmüm edin” (Maide, 5/6) buyrulur. Hz. Peygamber (s.a.s.) de hem abdestin nasıl alınacağını müslümanlara fiili olarak göstermiş hem de abdestsiz olarak kılınacak hiçbir namazın Allah katında kabul olunmayacağını belirtmiştir .
Abdestin bu ayette tabirini bulan dört farzında sünni fıkıh mezhepleri ittifak etmişlerdir. Lakin Hanefi mezhebinin dışında kalan öteki üç sünni mezhebin bunlara birtakım kurallar ek ettiği görülür. Mesela abdeste niyet etmek bu üç mezhebe nazaran, abdeste başlarken besmele çekmek Hanbeliler’e nazaran, dört farzın ayette sayılan sıraya uygun yapılması (tertip) Şafii ve Hanbeliler’e nazaran, bu süreçlerin orta verilmeden yapılması (muvalat) Maliki ve Hanbeliler’e nazaran, farzdır.
Dört mezhebin farz saydığı konuları da içerecek formda sünnet ve adabına riayet edilerek, abdest şöyle alınır:
Niyet ve besmele ile abdeste başlanıp evvel eller bileklere kadar ve parmak ortaları da ovuşturularak üç kez yıkanır. Varsa deri üzerindeki hamur, boya, sakız üzere hususlar temizlenir. Parmaktaki yüzük oynatılır. Misvak yahut diş fırçası ile, bunlar yoksa sağ elin parmaklarıyla dişler temizlenir. Sağ el ile üç sefer ağza, üç kere da burna su verilir. Üç sefer yüz yıkanır. Sonra dirsekle birlikte sağ kol üç kere, sonra birebir formda sol kol üç kere yıkanır. Sağ el ıslatılarak avuç ve parmakların içiyle başın üstü bir kez mesh edilir. Bu formda başın dörtte birini mesh etmek kâfi ise de iki elle başın tamamının mesh edilmesi Maliki mezhebine nazaran farz , başka mezheplere nazaran sünnettir. Eller tekrar ıslatılarak başparmakla kulağın dışı, şahadet parmağı yahut serçe parmakla içi mesh edildikten sonra her iki elin ardıyla boyun mesh edilir. Evvel sağ, sonra sol ayak, parmak uçlarından başlanarak topuk ve aşık kemikleri de dahil olmak üzere yıkanır. Parmak ortalarının yıkanmasına ihtimam gösterilir.
ABDEST ALIRKEN BELİRLİ DUALARI OKUMAK KOŞUL MIDIR?
İlmihal kitaplarında abdest alırken her organın yıkanması sırasında okunacak me’sur kimi dualara yer verilir. Hz. Peygamber, her organ yıkanırken okunması için başka farklı dua zikretmese de, abdestin bitiminde okunması için ümmetine şu duayı öğretmiştir. “Ben inanır ve şahitlik yaparım ki, Allah’tan öteki ilah yoktur. Yeniden inanırım ki Muhammed O’nun kulu ve Peygamberidir. Allah’ım beni tevbe edenlerden ve temizlenenlerden eyle” Hz. Peygamber kim bu duayı okursa kendisi için Cennetin sekiz kapısının açılacağını ve dilediği kapıdan içeri girmesine müsaade verileceğini müjdeler”.