19’uncu yüzyılın ortasında Sanayi İhtilali her alanda kendini gösteriyor. Kentlere göç başlıyor, beklentiler farklılaşıyor, aile fertleri birbirinden uzaklaşırken aile içi iş kısımları bu durumdan fazlaca etkileniyor. Romanlarında Rusya’nın kırsal kesitindeki toplumsal dokuyu gerçekçi bir üslupla ele alan Dimitri Vasilyeviç Grigoroviç’in yazdığı “Balıkçılar” da bu atmosferi yansıtan bir Rus klasiği.
Türkçe olarak birinci sefer VakıfBank Kültür Yayınları’nın (VBKY) okurla buluşturduğu roman, olayların geçtiği periyotta yaşanan değişim ve dönüşümü aydınlatıyor.
Kırsalı anlatan birinci yazarlardan
Dostoyevski ile tanıştıktan sonra edebiyatla ilgilenen Grigoroviç, Rus kırsal toplumunun hayatını tüm ayrıntılarıyla aktaran birinci müelliflerden. Doğayı, sosyo-kültürel ömrü ve karakterlerin iç dünyasını kurgusuna yediren Grigoroviç, bunu “Balıkçılar”da da naif bir üslupla başarıyor. Levent Özübek’in çevirisini yaptığı roman üçüncü tekil şahıs anlatıma sahip, 4 kısım ve 32 kısımdan oluşuyor. Roman ayrıyeten yazıldığı periyodun edebiyatında faal gerçekçilik akımının tüm ayrıntılarını yansıtıyor.
Ve kasabaya yabancılar gelir
Grigoroviç, tabiat tasvirleriyle açtığı romanında pitoresk bir manzarayı satırlara yediriyor; okuru engin vadilerin ortasında dolaştırıyor, yemyeşil bayırlardan aşağı indiriyor, dik yamaçlar, yüksek doruklar ve şeritlere ayrılan ırmaklar derken iki yaya beliriyor. Adeta ‘her hoş kıssa bir seyahatle başlar’ diyen Grigoroviç, romanda şöyle söylüyor: “Bu iki yolcudan biri, üstü başı hırpani giysili bir yaşlı adamdı ve yanında yeniden onun kadar hırpani giysili bir çocuk vardı.” Yaşlı adamın ismi Akim, çocuğun ismi Grişka.
Sorunlar baş gösteriyor
Bu iki yolcu, üç oğlu Pyotr, Vasili ve Vanya ile Anna ismindeki eşiyle birlikte yaşayan Gleb Saviniç’in müstakil meskenine yerleşiyor. Böylelikle daima çalışan Savinç ailesi genişliyor ancak bu da meseleleri beraberinde getiriyor. “Gleb hiç esnek olmayan biriydi, çakmaktaşı kadar sertti, fevri karakterli ve hiddetliydi. Karısı olsun, çocuğu olsun -onun gözünde hiç fark etmiyordu- hepsi onun kararı altındaydı. Tüm bu yirmi sekiz yıl boyunca ya o karısı ve oğullarıyla şakalaştı ya da morali bozuk olduğunda hepsi onun problemini paylaştı.”
Zorluklara karşı kenetlenin
Romanın altyapısını sevgi ve dayanışma temaları üzerine inşa eden Grigoroviç, yıpratan, aile bağlarına ziyan veren değişim karşısında birlik olma, kenetlenme bildirisi veriyor. Zorlukların üstesinden anca bu halde gelinebileceğini lisana getiren Grigoroviç, romanda “Çok paranın olduğu yerde çok günah olur. Bizde olan bize yetiyor. Para tasa getirir ve onunla memnun olamayız. Sana şu kelamı hatırlatayım: Memnun adam odur ki, pazar günü böreğini afiyetle yesin” sözlerini kaydediyor.
VBKY’nin yayımladığı “Balıkçılar”, mutluğunun karşılıksız sevgiden geçtiğini, kutsal aile bağlarını ve zahmet karşısında bir arada olmanın değerini belirten bir roman.