Kuşadası’nın endemik bitki çeşidi ‘Tülüşah’ için kamu kurumları ile tabiat dostları seferber oldu. Aydın Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar Vilayet Müdürlüğü, Adnan Menderes Üniversitesi, Kuşadası Kaymakamlığı, Kuşadası Belediye Başkanlığı ile Ekosistemi Müdafaa ve Tabiat Sevenler Derneği (EKODOSD) çeşit müdafaa aksiyon planı çerçevesinde deneme parseli oluşturdu. Özel yerlerdeki yok olma tehlikesi altında olan 80 kök Tülüşah diğer yerlere taşınarak dikildi. EKODOSD, Tülüşah’ın korunması için yaptığı teşebbüslerde Global Etraf Fonu’ndan takviye alındı.
‘TÜLÜŞAH İÇİN AKSİYON PLANI YAPIYORUZ’
Dünyada endemik olarak bilinen ve bilim dünyasına 1979 yılında Kuşadası’nda tanıtılan Tülüşah’ın (Rhaponticoides mykalea) ismini antik Mykalea’dan aldığını belirten EKODOSD Lideri Bahattin Şoför, “Son 30 yılda meydana gelen yapılaşma, toprakların ziraî maksatla açılmasıyla birlikte hayat alanları hayli azalmış. EKODOSD olarak 10 yıldan bu yana izleme çalışmaları, son 2 yıldır da Tabiat ve Ulusal Parklar Müdürlüğü ile birlikte tıp aksiyon müdafaa aksiyon planı yapıyoruz. Yayla Mahallesi’nde Kuşadası Belediyesi’ne ilişkin olan ve Tülüşah’ın ağır olarak görüldüğü alanın etrafı tel örgüyle çevrildi. Muhafaza altına alındı. Tabiatta çok az sayıda kalan bu bitkinin habitatının doğal hayat alanının korunması kıymet taşıyor” dedi.
‘BOTANİK TURİZMİNE KAZANDIRILABİLİR’
Tülüşahın hayat alanlarının korunarak gelecek kuşaklara bırakılmasının mümkün olabileceğine dikkati çeken Şoför, “Tülüşahlar dünyada yapılan botanik turizmine kazandırılabilecek özellikte bir bitki. Turizmcilerle çalışmalarımız var. Tanıtım kitaplarında yer alması için çalışmalar yapıyoruz. Yurt dışında tanıtılmasıyla ilgili teşebbüsler var. Bu bitkinin içinde bulunduğu makiliklerinin ve yaban hayatının korunması ve kırsal mahallelerde eko turizmin yaygınlaşması için Global Etraf Fonu (Global Environment Facility) başvurduk. Kabul edildi. Haziran ayı itibariyle çalışmalara başladık” diye konuştu. Şoför, Kuşadası Kaymakamlığı’nın farkındalık yaratmak için tülüşahı logosuna aldığını kaydetti.
‘İZMİR VE MUĞLA’DA DA YAŞIYOR’
Kuşadası dışında Ege Bölgesi’nde bu bitkinin yaşadığı iki farklı bölge daha bulunduğuna dikkati çeken Şoför, “Asıl yaygın olduğu yer Kuşadası. Buna rağmen biri İzmir’de oburu Muğla’nın Yatağan ilçesinde iki bölgede Tülüşah’a rastlandı. Kuşadası’nda yaşayanlar esasen bu bitkiyi yıllardır ‘yabani enginar’ yahut ‘delice enginar’ isimleriyle tanıyordu. Endemik bir bitki olduğunu bilmiyordu” dedi. Şoför, Kuşadası’ndaki bir tarlanın içindeki taşlık alanda Tüllüşah’ın yeni bir popülasyon alanı bulduklarının da altını çizip, “Tarla sahibi bu yıl orayı sürecekti, ikna edip sürdürmedik. Onlar da şimdilik müdafaa altına alınmış oldu. Yok olmaları kaçınılmaz olan kimi bölgelerdeki tülüşahları geçen yıl Kuşadası Belediyesi’nin iş birliği ile taşıdık. Bunlardan 72’sini Güvercinada’ya 8’ini de doğal botanik parka diktik. Bu yıl hepsi çiçek açtı. Umuyoruz ki bunların sayısı süratle çoğalacak” dedi.
‘SAKIN KOPARTMAYIN’
Koruma altındaki Tülüşahları koparanları çok ağır nakdî cezaların beklediğine dikkati çekip, uyaran EKODOSD Lideri şoför, şöyle devam eti:
“Endemik çeşitlere ziyan verildiğinde Ulusal Park yetkililerinin ceza kesme yetkisi var. Fakat bulunduğu arazi vatandaşa ilişkin tapulu arazi ise bu arazinin muhafaza altına alınabilmesi için kamulaştırılması yahut takas edilmesi gerekiyor. Buradaki bitkiyi müdafaanın diğer bir tahlili yok. Lakin şikayet olursa bu bitkileri kopartanlara 40-50 bin Türk lirası civarında bir ceza var.”