Türkiye’nin dünya ticaretinde önder olduğu fındıkta randıman ve kaliteyi düşüren hastalık ve zararlılarla ilgili uğraş sürüyor. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde çay tarımına zarar veren ve yörede ‘vampir’ olarak bilinen ‘ricania simulans’ isimli kelebek tipinin akabinde fındık bahçelerinde dadanan ‘kahverengi kokarca’ isimli böcek türü tehdit oluşturmaya başladı. Gürcistan’dan Türkiye’ye geldiği belirlenen ve günde 30 kilometre yol kateden böcek tipi suyunu emdiği fındık ağaçlarının kökünü kurutuyor. Bu yıl da yine ortaya çıkan böcekler için yayılışın başladığı Artvin’de çaba yürütülüyor. Artvin’de, Karadeniz Ziraî Araştırmalar Enstitüsü tarafından geliştirilen kitlesel yakalama hedefli 450 feromen tuzak bahçelere kuruldu. Tuzaklar kurulduğu yerden 2 kilometrekarelik alanda bulunan kahverengi kokarca böceklerini çekerek yok edebiliyor. Kahverengi kokarca ile uğraş için ihbar çizgisi da kuruldu. Üreticilerden böceklere rastlanılması halinde ‘444 02 08’ numaralı hatta ihbarda bulunmaları istendi.
‘TEDBİR ALINMAZSA FINDIK YOK OLACAK’
Fındıkta tehlikenin boyutunun büyük olduğuna dikkat çeken Ulusal Fındık Kurulu Lideri Sebahattin Arslantürk, kahverengi kokarca böceğinin 3 yıldır esere önemli ziyanlar verdiğini söyledi. Artvin’de tarım eserlerinde bu zararın büyük olduğuna dikkat çeken Arslantürk, “Bu periyot birtakım önlemler alındı. Bölgede feromen tuzaklarla çaba başlatıldı. Bunun yanında kimyasal çaba de önerildi. Bakanlıkta biyolojik gayret manasında çalışmalar devam ediyor. Bu ziyanlı ile uğraş Türk iktisadı için çok değerli. Yalnızca fındığa ziyan vermiyor. Fındık dışında meyve ve sebzelere de ziyan verdiği tespit edildi. Verdiği ziyana şayet gerekli önlem alınmazsa fındığın tamamının yok olma mümkünlüğü var. Bu çok önemli bir durum. Fındık Türkiye açısından 2 milyar dolar civarında gelir elde ettiğimiz bir eser. Bu bahiste daha süratli bir karar almak gerekiyor. Artvin’in Borçka ilçesinde birtakım köylerde geçen yıl fındığın tamamı gitti. Bilhassa temmuz aylarının başında en büyük ziyanı veriyor. Şu anda böceğin tam üreme devri. Kesinlikle önüne geçilmeli” dedi.
‘FEROMEN TUZAK BÖCEKLERİ ÇEKİYOR’
Kimyasal ilaçları çotanakların çıktığı devirde tercih etmediklerini söyleyen Borçka Tarım ve Orman Müdürü Muhammet Fatih Cineviz de, “Bu stil zararlılarla ilaçla çabaya karşıyız. Ama bu manada feromen tuzakları bizim için çok değerli, zira böceklerin toplumsal davranış modelleri üzerinden geliştirilmiş olan feromen tuzak sistemleri bulundukları bölgede cazibeli olma özelliğine sahip. Biz muhakkak uzaklıklarda bu tuzakları koyduğumuz vakit rastgele bir kimyasal uygulama yapmadan böcekleri bu tuzağın içine çekebiliyoruz. Bu böceğin yumurtalarını enfekte etmek suretiyle böceğin gelişimini engelleyen bir arı çeşidi var. Bu arının da bölgemize adaptasyon çalışmalarıyla ilgili bir ön çalışma programı yürütüyoruz” diye konuştu.
‘EVLERİMİZDE OTURAMAZ OLDUK’
Kahverengi kokarcanın yalnızca ziraî alanları değil konutlarını de istila ettiğini anlatan üreticiler, böceklere karşı tedbir alınmasını istiyor. Böceğin meskenlerine girdiğini anlatan Mehmet Navdar, “Bu böcek yalnızca tarlada değil meskenlerin içerisinde, ambarlarda, ahırlarda da görülebiliyor. Böcek fındığı kurutmaya, verim ve kalitesinde düşüklüğe neden oluyor. Biz gördüğümüz yerde yok ediyoruz. Milyonlarca kahverengi kokarca var. Öldürerek yok edemiyoruz. Baş etmemiz mümkün değil. Evlerimizde de oturamaz olduk. Önemli bir istila var burada. Bu türlü giderse buraları da terk etmek zorunda kalacağız” diyerek tedbir alınmasını istedi.