ABD’li muharrir Herman Melville dünya edebiyatının geç keşfedilen lakin kıymetli isimlerinden. 1819’da New York’ta doğan Melville, gençlik yıllarında denizlere açılıyor, birçok ülkeyi bu sayede görüyor, şahısları ve doğayı gözlemliyor. Balina avcılığı yaptığı deniz seferlerinin birinde yamyam kabilesine esir düşen Melville, ülkesine döndüğünde evvel öğretmenlik yapıyor, akabinde gümrük müşaviri olarak çalışıyor. Hayatı sıra dışı yaşanmışlıklarla dolu Melville tüm bunları ise gerçekçi bir anlatımla kıssalarına taşımayı ihmal etmiyor.
Gerçek ile kurgu iç içe geçiyor
VakıfBank Kültür Yayınları’ndan (VBKY) çıkan “Veranda Öyküleri” müellifin hayatından adımlar içeren altı kıssadan oluşuyor. Onun yapıtlarının başarısı, yani Melville’i edebiyat tarihi için değerli kılan öge, gerçek ile kurguyu inandırıcı bir biçimde iç içe geçirmesinden ve bunu güçlü tabirlerle aktarmasından kaynaklanıyor. “Moby Dick” isimli roman Melville’in en kıymetli yapıtları ortasında tepede konumlanırken sayısız sefer sinemaya uyarlanan bu roman, birebir vakitte yapıta de ismini veren katil balina ile onu yakalamayı takıntı haline getiren Kaptan Ahab karakterinin ortasında geçenleri anlatıyor; “tutkularının tutsağı olan insan” merkeze alınıyor.
Periler diyarına yolculuk
“Veranda Öyküleri”ndeki Veranda, Bartleby, Benito Cereno, Paratoner Satıcısı, Efsunlular ya da Efsunlu Adalar ve Çan Kulesi Melville’in hayal gücüyle zenginleştirdiği lakin gerçekçi anlatımdan kopmadığı öyküler. Okur Bartleby hikayesinde periyodun iş hayatındaki bürokratik sürecin temellerine ulaşıyor, kitabın birinci hikayesi Veranda ile bir arada fantastik bir dünyaya seyahat yapıyor: “Kerteriz olarak perili dağı aldım ve kendimi yeterli hissettiğim birinci gün, gücüm elverdiğinde deri eyerli filikama atladım, halatı fora ettim ve yelken açtım. Bir sonbahar yaprağı üzere özgür bir yolcuydum. Şafak vakti batıya gerçek yol alırken güneş, ışıklarını saçmaya başlıyordu.”
Korsanların altınları saydığı ada
Kitaptaki Efsunlular ya da Efsunlu Adalar hikayesi, Melville’in deniz seferleri boyunca gözlemlediği adaların, kıyıların, dağların adeta haritasını çıkarıyor. Melville, dinlediği kıssalarla efsanelerin transferini gerçekleştiriyor: “Barrington Adası, yaklaşık iki asır evvel Küba sularından geri püskürtüldükten sonra Darien Körfezi’ni geçerek Pasifik’in İspanyol kolonilerine ilişkin bölgesini yağmalayan ve çağdaş posta sisteminin nizamı ve zamanlamasıyla Manilla ve Acapulco ortasında gidip gelen pahalı kraliyet gemilerinin yolunu kesen ünlü Batı Hint Adaları korsanlarının uğrak yeriydi. Korsan çatışması yorgunluğu sonrasında buraya dua etmek, bayanlarla gönül eğlendirmek, fıçılarında kalan fişekleri, varillerindeki altınları saymak ve uzun Toledoları ile Asya ipeklerini ölçmek için buraya gelirlerdi.”
“Veranda Öyküleri”, 200 yaşındaki Herman Melville’i anlamak, onun edebi birikimi ile ağır hayal gücünün sonlarında dolaşmak için eşsiz bir eser.
Künye
Eser ismi: Veranda Öyküleri
Yazar: Herman Melville
Yayınevi: VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY)
Sayfa sayısı: 328 sayfa
Fiyatı: 23 TL