Sosyal güvenlik mevzuatımız vefat eden sigortalıların geride kalan eş ve çocuklarını koruyan düzenlemeler içeriyor. Bunların kıymetli kısmını ise eşlere ödenen mevt maaşı ile çocuklara ödenen yetim maaşı oluşturuyor. Eşi vefat eden kişinin erkek ya da bayan olmasına bakılmaksızın muhakkak kurallarda maaş hakkı var. Burada mevt maaşında kişinin yalnızca evli olup olmadığına bakılıyor. Yani emekli ya da çalışıyor olması maaş almasını engellemiyor.
KURUMLARA BAKILIYOR
Kocası ölen bayana; kocasının sigortalılık mühleti uygunsa, bayanın geliri olup olmadığına bakılmaksızın aylık bağlanıyor. Yetim kalan kız çocuklarına evlenmedikleri ve çalışmadıkları sürece, erkek çocuklara da öğrenci oldukları sürece (25 yaşa kadar) maaş ödeniyor.
En çok merak edilen sorun, bir bayanın hem ölen kocasından hem de ölen babasından iki maaş alıp alamayacağı. Bu durum 2008 yılı öncesinde farklı kurumlar olmak koşuluyla geçerli oluyordu. Lakin 2008 ile birlikte çift maaşın önü de kapanmış oldu. Yeniden de mevt tarihine nazaran kimi durumlarda çift maaş ödeniyor.
EN AZ 900 GÜN LAZIM
Dul maaşında, 01.10.2008’den sonra Bağ- Kurlular ve Emekli Sandığı’na tabi olanlar için 1800 gün, SSK’ya bağlı olanlar için ise 900 gün prim ödeme aranıyor. Bundan evvelki durumlarda eksik günler doğum ya da askerlik borçlanmasıyla tamamlanabilmekteydi. Fakat artık kabul edilmiyor. Yetim maaşı alanların da tek bir geliri olmasına bakılıyordu. Lakin geçtiğimiz günlerde Yargıtay 21. Hukuk dairesi bir karar ile hem anneden hem babadan yetim maaşı alınabileceğine hükmetti.
HER İKİSİNİ DE ALABİLİR
* Kocası ölen bir bayan şayet emekli ise hem kendi emekli maaşını hem de kocasından kalanı maaşı alabiliyor. Yani çift maaş alır.
* Dul bayan çalışabilir. Hem kocasından hem de sigortalı olarak çalıştığı yerden maaş alır ve kurallar oluşursa emekli de olur.
* Kız çocuk çalışmıyorsa, ölen annebabasından aylık alıyor.
* Kız çocuk çalışmaya başlarsa, SSK ya da Bağ-Kur’dan bağlanan aylık kesiliyor.
* Emekli Sandığı’ndan bağlanan aylık ise kız çocuğu SSK’lı ya da Bağ-Kur’lu olarak çalışıyorsa, kesilmiyor. Memur olursa kesiliyor.
* Çalışmayan bekâr kız çocuğunun da çift maaş alma imkânı var. 1 Ekim 2008’den itibaren, yetim kız çocuğu ölen anne ve babasından iki maaş alabilir. Yüksek olanın tamamı, oburunun ise yarısını alıyor. Evlenince maaşı kesiliyor.
* 1 Ekim 2008’de 5510 Sayılı Yasa yürürlüğe girmeden evvel, dul kalan ve çalışmayan bayana kurumlar (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) farklı olmak kaidesiyle, eşten ve babadan aylık veriliyordu. 1 Ekim 2008’den sonra çift maaş kalktı.
SABAH