Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan Haziran ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda şöyle denildi:
“Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 0,03 oranında artmış ve yıllık enflasyon 2,99 puan azalarak yüzde 15,72’ye gerilemiştir. Çekirdek enflasyon göstergesi B endeksinin yıllık değişim oranı ise 0,62 puan düşüşle yüzde 16,28 olarak gerçekleşmiştir. Tüketici enflasyonundaki yavaşlamanın ana belirleyicisi zerzevat eserlerindeki görünüme bağlı olarak düşen işlenmemiş besin fiyatları olmuştur. Güç fiyatları gerileyerek tüketici enflasyonunu olumlu istikamette etkilemiştir. Bir evvelki yıldaki yüksek bazın yanı sıra iç talep şartlarındaki zayıf seyir çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonundaki yavaşlamayı desteklemiştir. Bununla birlikte, temel mal ana eğilimindeki ölçülü seyre rağmen, hizmet kümesi ana eğiliminde canlı turizm talebi kaynaklı olarak bir ölçü yükseliş izlenmiştir.
Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 0,03 oranında artmış ve yıllık enflasyon 2,99 puan azalarak yüzde 15,72 olmuştur. Bu periyotta B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,62 ve 1,01 puan düşüşle yüzde 16,28 ve 14,86 olarak gerçekleşmiştir.
Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran besin, temel mal, güç ve hizmet kümelerinin katkıları sırasıyla 1,99, 0,55, 0,32 ve 0,08 puan azalmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyonun ana eğiliminde yükseliş gözlenmiştir. Bu gelişmede, büyük ölçüde hizmet fiyatları belirleyici olmuştur.
Haziran ayında hizmet fiyatları yüzde 1,65 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 0,23 puan azalarak yüzde 14,92 olmuştur. Bu periyotta yıllık enflasyon haberleşme ve öteki hizmetler kümesinde gerilerken, öbür alt kalemlerde artış göstermiştir. Haberleşme hizmetleri yıllık enflasyonunda baz tesiri kaynaklı düşüş gözlenirken, lokanta-otel kümesinde turizmdeki canlılığa da bağlı olarak gerek yemek hizmetleri gerekse konaklama hizmetlerinde yüksek fiyat artışları izlenmiştir.
Ulaştırma kümesi enflasyonundaki yükselişte karayolu ile şehirlerarası yolcu nakliyatı fiyatları (aylık yüzde 15,80) öne çıkmıştır. Geçmiş enflasyona endeksleme davranışına bağlı olarak eğitim hizmetleri enflasyonundaki üst istikametli seyir devam etmiştir. Haziran ayında temel mal kümesi yıllık enflasyonu 1,80 puan düşüşle yüzde 14,79 olmuştur. Bu periyotta yıllık enflasyon tüm alt kümelerde gerilemeye devam etmiştir. Güçlü mal kümesinde araba fiyatlarındaki yüzde 1,04’lük artışa rağmen, başka alt kalemlerin tesiriyle ölçülü bir fiyat artışı gözlenmiştir.
Giyim kümesinde fiyat değişimi dönemsel ortalamaların altında gerçekleşmeye devam etmiştir. Öteki temel mallarda ise bir müddettir yavaşlamakta olan aylık fiyat artışlarının bu periyotta yükseldiği görülmüştür. Yüksek baz tesirinin yanı sıra yakın devirdeki döviz kuru gelişmeleri ve iktisadi faaliyetteki zayıf seyir, temel mal enflasyonundaki düşüşü desteklemiştir.
Enerji fiyatları Haziran ayında yüzde 1,04 oranında azalmıştır. Bu gelişmede şebeke suyu ve akaryakıt fiyatları tesirli olmuştur. Bu devirde, döviz kuru gelişmeleri ve petrol fiyatlarındaki düşüş ile akaryakıt fiyatları yüzde 2,23 oranında gerilerken, şebeke suyu fiyatlarındaki düşüşte İstanbul vilayetindeki indirimin tesiri öne çıkmıştır. Öte yandan, doğalgaz ve tüpgaz fiyatları sırasıyla yüzde 0,88 ve 0,44 oranlarında artmıştır. Bu gelişmelerle, güç yıllık enflasyonu 2,29 puan düşerek yüzde 10,46 olmuştur.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Haziran ayında 9,24 puan azalarak yüzde 19,20 olmuştur. Bu gelişmede zerzevat fiyatlarına bağlı olarak yüzde 15,31’e gerileyen işlenmemiş besin enflasyonu ana belirleyici olurken, işlenmiş besin kümesi yıllık enflasyonu yükselişini sürdürmüştür. Bu devirde taze meyve-sebze kümesinde yıllık enflasyon baz tesirlerinin yanı sıra zerzevat fiyatlarının mevsimsel ortalamalarının üstünde düşüş göstermesiyle birlikte yüzde 11,48’e gerilemiştir.
Diğer işlenmemiş besin kümesinde ise patates ve yumurta fiyatlarındaki gerileme devam etmekle birlikte, başta beyaz et (yüzde 4,67) ve süt (yüzde 4,57) olmak üzere başka kalemlerde fiyat artışları sürmüştür. İşlenmiş besin kümesinde fiyatlar Mayıs ayının akabinde bu ayda da maliyet artışlarının fiyatlara gecikmeli yansımasına bağlı olarak, yüzde 2,44 ile yüksek bir oranda artmış küme yıllık enflasyonu 1,42 puan yükselişle yüzde 23,41 olmuştur. Bu kümede, ekmek ve tahıllar ile süt eserlerinde daha besbelli olmak üzere alt kalemler geneline yayılan artışlar izlenmiştir.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Haziran ayında yüzde 0,09 oranında yükselirken, yıllık enflasyon 3,67 puan düşüşle yüzde 25,04’e gerilemiştir). Aylık artışın ölçülü gerçekleşmesinde, döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki gelişmeler belirleyici olmuştur. Bu periyotta, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi bir ölçü gerilemekle birlikte yüksek düzeyini korumuştur.
Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, fiyatlar orta malı ve sermaye malı kümelerinde gerilemiş sağlam ve dayanıksız tüketim malları ve güç kümelerinde ise yükselmiştir. Orta malı kümesi fiyatlarındaki aylık düşüşte ana metaller, temel kimyasal eserler ve dokumacılık belirleyici olurken sermaye mallarındaki düşüşte metal yapı eserleri ile motorlu kara taşıtlarının kesim ve aksesuarları öne çıkmıştır.
Enerji kümesindeki artışı elektrik üretimi ve gaz imalatındaki fiyat artışları sürüklerken, petrol eserleri düşüş istikametli katkı vermiştir. Güçlü tüketim malları fiyatları mobilya eserleri, elektronik eserler ve konut aletleri öncülüğünde artmıştır. Dayanıksız tüketim mallarında ise işlenmiş besin eserleri imalatı fiyatlarındaki artış belirleyici olmuş bu artışın tesiri tüketici fiyatları tarafında da hissedilmiştir. Sonuç olarak, bu devirde tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları bir ölçü azalmıştır. “