Önder Yılmaz – Enerji piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), sismik hareketleri algılayarak doğal gaz akışını kesen ve binaların doğal gaz ana giriş çizgilerine takılan sarsıntı vanalarının sarsıntı bölgesindeki birtakım vilayetlerde çalışmadığının tespit edildiğini açıkladı. EPDK Doğal Gaz Piyasası Dairesi Lideri Hüseyin Daşdemir, “Bazı vilayetlerde mekanik zelzele vanalarının çalışmadığını gözlemledik. Rapor hazırlıyoruz. O rapor geldiğinde piyasada üretilen eserlerin standarda uygun üretilip pazarlanıp pazarlanmadığını takip edeceğiz” dedi.
TBMM Zelzele Araştırma Komisyonu’na sunum yapan EPDK Doğal Gaz Piyasası Başkanlığı Daire Lideri Daşdemir, 180 bin kilometreye ulaşan doğal gaz dağıtım şebekesiyle 70 milyon vatandaşa ulaşıldığını, 19.5 milyon abone bulunduğunu söyledi. Bölgede sarsıntı öncesinde doğal gaz kullanan nüfusun 7.5 milyon, konut abonesinin 2 milyon ve bina sayısının da 398 bin olduğunu belirten Daşdemir, zelzeleden 21 bin kilometrelik doğal gaz çizgisinin etkilendiğini, konut abonesinin de 1 milyon 686 bine düştüğünü aktardı. Daşdemir, konut abonesi sayısındaki 336 binlik düşüşün yüzde 85 bina yıkılması, yüzde 15 de göç tesirinden kaynaklandığı bilgisini paylaştı.
İç tesisatlarda…
Daşdemir, zelzele bölgesinde konutlara giden ana çizgilerdeki gazı kesen “gas-stop” ve “check valf” denilen sistem sayesinde binalara giden şebekelerde ikinci afetlerin çoğunlukla önlendiğini lakin bina iç tesisatlarında kullanılan “deprem vanalarının” çalışmadığını da belirlediklerini söyledi. Daşdemir şöyle devam etti:
“Deprem vanası ismi verilen yahut ‘deprem sensörü’ olarak da isimlendiriliyor doğal gaz iç tesisatlarında kullanılan bir ekipman var. Bu aslında Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik kapsamında bir şey. Bunları da biz alanda gözlemledik, kimi vilayetlerdeki mekanik sarsıntı vanalarının çalışmadığını gördük. Bu sistem muhakkak standartta belirlenen sarsıntı aralığı var, o sismik aralığı hissettiği anda kapatması lazım gaz akışını ancak biz rapor olarak da şu anda hazırlatıyoruz ilgili denetim müşavir firmalara rapor yazdırıyoruz. Bu rapor geldikten sonra bunu Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve TSE’yle paylaşıp standardın ya gözden geçirilmesi ya da piyasada bu kapsamda üretilen eserlerin standarda uygun üretilip, pazarlanıp pazarlanmadığının üzerine gidilmesini takip edeceğiz.”
Doğal gazda hasar maliyet 1 milyar TL
Daşdemir, “11 vilayette oturulabilir durumda olan binalara yine gaz verme oranımız şu anda yüzde 98. Zelzeleden etkilenen vilayetlerdeki doğal gaz kullanan toplam 398 bin adet binadan 59 bin adeti oturulamaz durumda olup geriye kalan 339 bin binanın 332 binine hâlihazırda doğal gaz arzı sağlanmıştır. Geriye kalan 7 bin binaya da doğal gaz verme çalışmaları devam etmektedir” değerlendirmesini yaptı.
Daşdemir, bölgede oturulabilir durumda olup meskenine girmek, duş almak isteyen vatandaşlardan 203 bin talep geldiğini, bunun 112 bininin gaz açma talebi olduğunu ve yüzde 99’unun karşılandığını kaydetti. Bölgeye yine gaz verilmesi sırasında yangın, patlama üzere ikincil afetlere neden olmamak ismine titiz bir çalışma yürüttüklerini aktaran Daşdemir, bu emelle hazırladıkları bir rehberi de işçiye dağıttıklarını belirtti.
Daşdemir, zelzele bölgesindeki toplam doğal gaz hasar maliyetinin 1 milyar TL olduğunu, bunun 417 milyonunu yalnızca İslahiye ve Nurdağı ilçelerinden kaynaklandığını bildirdi.