21 Haziran Dünya ALS Günü kapsamında farkındalık oluşturacak açıklamalarda bulunan Nöroloji Uzmanı Dr. Nuran Burcu Gerili, ALS Hastalığı ile ilgili şu bilgileri verdi:
– Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) beyin ve omurilikte istemli kas hareketlerinin denetimini sağlayan hudut hücrelerinin hasarlanması nedeniyle oluşan ilerleyici bir hastalıktır. Hastalığın % 90-95’ı rastlantısal, % 3-10’u ailesel olarak ortaya çıkar. Bu nedenle hastalığın genetik ile ilgisi hayli düşüktür. Hastalığın neden olduğu hala tam olarak bilinmemek ile birlikte yakın vakitte yapılan araştırmalarda hastalık ile bağlı birtakım mutasyonlar da görülmüştür.
– Ülkemizde yılda ortalama bin 500 şahısta görülen ALS hastalığı hem genç hem de ileri yaş kümesinde görülür. Rastlantısal ortaya çıkan hastalık daha geç yaşlarda ortalama 50 – 60 yaşları ortasında görülürken genetik nedenli oluşan hastalıkta başlangıç yaşı daha erkendir. Başlangıç çoklukla 50- 60 yaşlarında olur. Ailesel olgularda hastalık başlangıç yaşı daha erkendir. Erkek nüfusu hastalık ile bayan nüfusuna oranla iki kat daha sık karşılaşır.
Kapı açamıyor, yürürken tökezliyorsanız dikkat!
Hastalığın birinci ortaya çıktığı anlarda kimi olaylarda birinci olarak eller ya da kollar etkilenebilir. Bu tıp hastalarda, hastalığı el mahareti gerektiren düğmeye basma, yazı yazma, anahtarlar ile kapı açma üzere kolay işleri yapamamaları sonucu fark edilirler. Bazense evvel bacaklar etkilenebilir ve hastalar yürürken, koşarken tökezleme şikayeti ile başvurabilirler. İlerleyen evrelerde tüm kaslar etkilenir.
ALS hastalığının öbür belirtileri; kol ve bacaklarda asimetrik güçsüzlük, kaslarda erime, kramplar, kaslarda seyirme, çabuk yorulma, konuşma ve yutma zahmeti.
Yeni tedaviler ve araştırmalar sürat kazanıyor
Zamanla hayat kalitesini giderek düşüren bir hastalık olan ALS’de kesinlikle belirtiler dikkate alınmalı. Belirtilerden bir ya da birkaçı görüldüğü takdirde vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Tabip, hastanın hikayesini dinledikten sonra fiziki muayene ve birtakım testlere yönlenir. Sıklıkla kan testleri, EMG (sinir ve kasların işlevlerinin değerlendirildiği elektronöromiyografi testi), beyin ve omurilik MR (magnetik rezonans) görüntüleme ile birlikte ayrıyeten gerektiğinde beyin omurilik sıvı incelemesi, genetik çalışmalar, kas biyopsisi yapılabilir.
ALS hastalığını büsbütün güzelleştirecek tedavi şu an için mümkün değildir.
Ancak bu hastalık üzerine ağır araştırmalar yapılmakta ve yeni tedaviler denenmektedir. Tedaviler hastalığın yaptığı hasarı geri döndürmez lakin belirtilerin ilerlemesini yavaşlatabilir, ek meseleleri önleyebilir ve hastayı daha rahat ve bağımsız hale getirebilir. Hastalığın daha ileri evrelerinde teneffüs zahmeti, yutma zahmeti, kas erimesi ve kramplar gelişebilir ve bu sorunlar için de özel tedaviler gerekebilir.