Ticaret Bakan Yardımcısı İstek Tuna Turagay, Tunus İstanbul Başkonsolosluğu ve İstanbul Dünya Ticaret Merkezi tarafından WOW Kongre Merkezi’nde düzenlenen “Türkiye-Tunus Memleketler arası İş Forumu ve İkili İş Görüşmeleri” başlıklı aktiflikte yaptığı konuşmada, Türkiye-Tunus bağlantılarının iki ülkenin potansiyelini yansıtmadığını lisana getirdi.
İki ülke ortasında toplam 1,1 milyar dolarlık ticaret hacmi bulunduğunu aktaran Turagay, “Bunda da 900 milyon dolar bizim ihracatımız var, 182 milyon dolar ithalatımız var. Yani hasebiyle aslında ticaret Türkiye lehine gelişmiş durumda.” diye konuştu.
Ancak iki ülke ortasındaki ticaret hacminin dengelenmesi konusunda istekli olduklarını vurgulayan Turagay, “Bunu açık ve net söyleyeyim, Tunus bizim dost ve kardeş ülkemiz, Tunus bizim Afrika’ya açılan kapımız, bizim hedefimiz istikrarlı bir ticaret sağlayıp, beraberce kazanıp sinerjiyi ortaya çıkararak Afrikaya açılmak, Tunus’taki yatırımlarımızı çoğaltmak, Tunus’un kalkınmasına, istihdamına, ihracatına katkıda bulunmak. Bu çok açık ve net. Biz burada beraberce başarılara imza atmak için bir ortaya geldik. Bu forumun da maksadı bu.” dedi.
Turagay, iki ülkenin dost ve kardeş ülke olduğunu söz ederek, “Biz kardeş Tunus’u alacağız daha üstlere taşıyacağız. Beraberce Afrika Kıtası’na gireceğiz ve Afrika’da büyük yatırımlar yapacağız. Afrika’da Tunus’un yeri çok değerli, orada kıymetli özgür ticaret muahedeleri var. Avrupa Birliği ile yaptığı özgür ticaret mutabakatı var. Bunları bizim en âlâ halde kıymetlendirmemiz lazım.” formunda konuştu.
Tunus’un sıkıntı bir devirden geçtiğini ve demokrasi yolunda çok kıymetli adımlar attığını belirten Turagay, şunları söyledi:
“Serbest ticaret mutabakatımız 2005 yılında imzalandı lakin bu muahedeyi daha verimli ve tesirli kullanmalıyız. Hali hazırda ticaret lehimize gelişiyor lakin ticareti kısıtlayıcı değil ticareti kolaylaştırıcı önlemler almalıyız. Ortak yatırımlarımızı Tunus’ta gerçekleştirmeliyiz. Bugün baktığımız vakit Türk inşaat dalının Tunus’ta aldığı proje sayısı 19. Toplam projelerin bedeli ise 937 milyon dolar. Türkiye’nin müteahhitlik dalının Afrika’daki aldığı projelerin toplam bedeli 64,7 milyar dolar ve 3 bin 739 projeden bahsediyoruz. Biliyoruz Tunus’un 2020 kalkınma planı var. Bu kapsamda Tunus değerli altyapı ve üstyapı yatırımları yapacak. Biz Türkiye devleti olarak, Türk müteahhitleri olarak her türlü dayanağı göstermeye hazırız.”
Turagay ayrıyeten Tunus’un Türk iş adamları için büyük potansiyel olduğunu ve bu potansiyeli en yeterli biçimde kıymetlendirerek toplantı sonucunda somut adımlar atılması gerektiğinin altını çizdi.
“Tunus Türkiye için değerli bir Afrika kapısı”
Tunus Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Hatem Ferjani ise birinci sefer bu kadar yüksek düzeyde düzenlenen aktifliğin esaslı bir gelenek haline dönüşmesini umduklarını lisana getirdi.
Ferjani, başta altyapı ve dış ticaret olmak üzere Türkiye ile birçok alanda işbirliği yapmak istediklerini bildirdi.
Burada sürdürülebilir bir iş durumu ve iki taraf açısından refah ve işbirliğinin güçlenmesini sağlamaya çabaladıklarını belirten Ferjani, “Kabul edilen ıslahatlar, göstergelerin güzelleşmesi ve Tunus iktisadının toparlanması global seviyede ekonomik zorluğa karşın meyve vermeye başladı. Hiç kuşku yok ki bu ıslahatlar Tunus’u bölgesel ve global iktisada daha fazla entegre etmek için bir yatırım ve iş merkezi olarak yine öne çıkaracak ve yine bir dinamik oluşturmaya katkıda bulunacak.” dedi.
Ferjani, Tunus’taki canlı ve dinamik bir özel dal bulunduğunu ve özel kesimin krizlere ahenk sağlamak konusunda büyük bir yetenek kazandığını lisana getirdi.
Tunus-Türkiye münasebetlerini stratejik açıdan ilerlemesinden şad olduklarını aktaran Ferjani, şunları kaydetti:
“Bizi birleştiren tarihi bağlar var. Lakin başka tarafta ekonomik işbirliğimizin daha da güçlenmesi lazım. Burada uzmanlarımız var, iş adamlarımız ve burada yatırım ortamının geliştiğini görüyoruz. Bu yüzden bu uygunlaşan ortamı da hoş bir halde kullanıp devam etmemiz lazım. Tıpkı vakitte Tunus gelecekle ilgili bir plan ortaya koydu ve her dalda ıslahatları geliştirmeye çalışıyor. Ve burada Tunus bilhassa Türkiye’den daha çok yatırım çekmek istiyor. Yani maalesef bu yatırımlar iki ülke ortasındaki sıkı bağları yansıtmıyor.”
“Kardeş ülke Türkiye” ile iş birliğinin gelişmesini ve güçlenmesini beklediklerini belirten Ferjani, global manada Afrika ülkeleriyle işbirliğinin arttığı bir periyoda girildiğini ve Tunus’un Türkiye için kıymetli bir Afrika kapısı olduğunu vurguladı.
“Dost ve kardeş ülke Tunus’la her türlü işbirliği yapmaya hazırız”
Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Çetin Ali Dönmez ise Türkiye ve Tunus’un tarihi ve kültürel bağlarının esaslı temellere dayanan iki ülke olduğunu ve bu ilgilerin sanayi ve teknoloji alanlarında da yapılacak hoş işbirlikleriyle taçlandırılacağını kaydetti.
Kuzey Afrika’nın son derece değerli bir coğrafya olduğuna ve burada istikrar ve ekonomik büyümenin çok değerli olduğuna dikkati çeken Dönmez, “Bu gayeyle da her iki ülke ortasındaki iş birliğinin son derece süratli biçimde geliştirilmesi gerekiyor. Sanayi ve teknoloji bakanlığı yeni devirde Cumhurbaşkanlığı sistemiyle bir arada kalkınma ajansları ve yatırım teşviklerini de içine alan çok daha güçlü bir bakanlık haline geldi. Hasebiyle bilhassa yatırımlar alanında bölgesel işbirliği alanında ve teşvikler alanında Tunus’la iş birliğine her vakit açığız.” dedi.
Dönmez, iki ülke ortasındaki dış ticaretin hala 1 milyar dolar düzeylerinde olduğunu anımsatarak, “Bunun da geliştirilmesi lazım. Münasebetiyle ticareti geliştiren her türlü teşebbüsü biz de bakanlık olarak destekleyeceğimizi belirtmek istiyorum. Türkiye olarak tek yürek karşımızdaki dost ve kardeş ülke Tunus’la her türlü işbirliği yapmaya hazır olduğumuzu tabir etmek isterim.” tabirlerini kullandı.
İki ülke açısından ticarette katma pahanın ve yüksek katma pahalı üretimin de kıymetli olduğunu belirten Dönmez, “Türkiye’de yaklaşık 130 Tunus sermayeli şirket gözüküyor bizden de Tunus’ta yatırım yapanlar var. Yatırımların karşılıklı teşviki mutabakatı da 2017 yılında gözden geçirildi inşallah yürürlüğe de girecek. Yatırımcıların her iki ülkede de karşılıklı yatırım yapmalarında mani kalmadı, inşallah daha da hızlanan bir karşılıklı sermaye giriş çıkışını bekliyoruz.” formunda kelamlarını tamamladı.
“Tunus’a, tıpkı vakitte, bölgesel bir merkez olarak da bakmamız gerekir”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) İdare Şurası Lider Yardımcısı Dursun Topçu da Afrika Kıtası’nın dünya iktisadının geleceğine taraf verecek çok büyük potansiyellerin adresi olduğunu belirtti.
Topçu, Türkiye’nin son yıllarda gerek siyasi ve kültürel gerekse de ekonomik olarak kıtaya yönelik attığı adımların da bu gerçeğin bir modülü olduğunu lisana getirdi.
Türkiye ile Tunus ortasındaki kültürel benzerliklerin, ülkelerin coğrafik yakınlığının ve her iki ülkenin kendi bulunduğu bölgedeki anahtar ülkeler olmasının münasebetlere farklı bir özellik kazandırdığına dikkati çeken Topçu, “Bölgesel ölçekteki anahtar rolü siyasal ve ekonomik manada Tunus’un potansiyellerini daha da artırıyor. Bugün Tunus’un ticari potansiyelini nüfusuyla hudutlu görmemek gerekir. Evet ülkenin nüfusu 11 milyonun üstünde. Lakin doğu ve batı komşuları Cezayir ve Libya ile birlikte aslında toplam 60 milyonluk bir tüketim kısmına hitap eden değerli bir merkez pozisyonunda. Münasebetiyle Tunus’a, tıpkı vakitte, bölgesel bir merkez olarak da bakmamız gerekir.” dedi.
Topçu, ülkede bilhassa müteahhitlik dalı açısından da büyük fırsatlar da bulunduğunu söz ederek, şunları kaydetti:
“Müteahhitlerimizin Enfida, Monaster Havaalanları üzere büyük projeleri, Tunus ile Türkiye ortasındaki köprülerin sağlamlaştırılmasına değerli katkılardır. Yükselen grafik ve artan bağlantılara karşılık şunu da tabir etmek gerekir ki yaklaşık 1,1 milyar dolarlık karşılıklı ticaret hacmimiz kâfi değil. Bunu, daha üstlere taşımamız gerekiyor. Fakat şunu da biliyoruz ki Türkiye’nin Tunus’la olan ticaret hacmi kayıtlı sayılarla hudutlu değil. Her yıl 50 bini aşkın Tunus vatandaşı alışveriş ve/veya bavul ticareti emeliyle ülkemize geliyor. Kesin sayı bulunmamakla birlikte, bu kapsamda yapılan ticaretin ölçüsünün yılda 150-200 milyon dolara ulaştığı bedellendiriliyor.”
Öte yandan kelam konusu aktiflik kapsamında, iki ülke ortasındaki bağlantıları ele alan ve ilgileri güçlendirmeye yönelik görüşlerin paylaşıldığı panel ve ikili iş görüşmesi (B2B) görüşmeleri de gerçekleştirildi.