Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran arındırılmamış sanayi üretimi endeksi martta yıllık bazda yüzde 4,7 azaldı. Sanayi üretim endeksindeki değişim her ne kadar son 6 aydır negatif bölgede kalsa da üç aydır düşüşün sürat kesmesi gelecek aylara ait olumlu beklentileri artırdı.
Mevsimsellikten ve takvim tesirinden arındırılmış endeks ise martta bir evvelki aya nazaran yüzde 2,1 artış gösterdi. Sanayi üretiminin ana eğilimi açısından izlenen kelam konusu endeks, yıl başından bu yana artış gösteriyor.
Yeni yıla yüzde 1’lik yükselişle başlayan ve şubatta yüzde 1,4 artış kaydeden sanayi üretimi tabandan dönüldüğüne işaret etmiş, mart ayında da aylık bazdaki artış, sanayi üretiminde toparlanmanın devam edeceğini gösterdi.
Yüksek teknoloji sanayi üretim endeksi (arındırılmamış) martta yıllık bazda yüzde 9,8 artış gösterdi. Yüksek teknoloji alanında endeks, 11 aydır artış kaydediyor.
“Yüksek teknoloji eserleri yıllık bazda yüksek artışlara işaret etmeye devam ediyor”
Halk Yatırım Araştırma Yöneticisi Banu Kıvci Tokalı, sanayi üretiminin mart ayında, hem düzeltilmiş hem de düzeltilmemiş datalarda beklenenden daha ölçülü yıllık azalışlar kaydettiğine belirtti.
Düzeltmemiş bilgilerde yıllık azalışın yüzde 4,7, düzeltilmiş tarafta yüzde 2,2 düzeyinde gerçekleştiğini anımsatan Tokalı, “Ancak, mart ayında olumlu tarafta işleyen iş günü tesirinin nisan ayında negatif tarafta olacağını hatırlatmak isteriz. Tekrar de, birinci iddialarımıza nazaran yıllık azalış sayılarındaki ılımlılığın nisan ayında da devam etmesini bekliyoruz. Öteki bir tabirle, sanayi üretiminde tabanın görüldüğünü, toparlanma eğiliminin ölçülü da olsa belirdiğini düşünüyoruz. Gerçekten, mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış endeksin son üç aydır artış istikametinde olduğunu görüyoruz.” sözlerini kullandı.
Tokalı, geçen yılın son çeyreğinde yıllık bazda yüzde 7,8 daralan sanayi üretiminin, bu yılın birinci çeyreğinde de yüzde 4,8’lik düşüşe işaret ettiğini söyledi.
Bu doğrultuda, geçen yılın son çeyreğinde yıllık bazda yüzde 3’lük daralma kaydeden iktisadın bu yılın birinci çeyreğinde de yüzde 3-4 bandında küçülme yaşamış olduğunu iddia ettiklerini lisana getiren Tokalı, son periyotta yaşanan finansal dalgalanmanın ve seçim sonrası politik tablonun ekonomik aktivitedeki tesirine bağlı olarak, toparlanma eğiliminin kalıcılığı ve boyutunun ortaya çıkacağını kaydetti.
Tokalı, yılın ikinci yarısında yıllık bazda büyüme oranlarına geri dönüleceği ve yılı yüzde 0,5’lik büyüme oranıyla tamamlayabileceğine dair öngörülerini koruduklarını, 2020 yılına ilişkin büyüme varsayımlarının ise yüzde 3,5 düzeyinde bulunduğunu bildirdi.
Sektörel bazda toparlanma eğilimini destekleyen ögelerin mevcut olduğunu vurgulayan Tokalı, “Güven ortamına dair toparlanma eğilimi, sağlam tüketim mallarına ilişkin üretim datalarının gelişiminde izleniyor. Yatırım eğilimini yansıtan sermaye malları üretiminin yıllık düşüş oranında da ivme kaybı dikkati çekiyor. Yüksek teknoloji eserleri yıllık bazda yüksek artışlara işaret etmeye devam ediyor.” tabirlerini kullandı.
“Sanayi üretimi birinci çeyrekte yüzde 1,7 yükseldi”
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, mart ayında sanayi üretiminin (arındırılmamış) yıllık bazda yüzde 4,7 düşüşle beklentiden hudutlu gerilediğini belirtti.
Mevsimsellikten ve takvim tesirinden arındırılmış endeksi ise bir evvelki aya nazaran yüzde 0,6 artış gösterdiğini hatırlatan Bürümcekçi, şöyle devam etti:
“Sanayi üretiminin ana eğilimi açısından izlediğimiz kelam konusu endeksin kademeli düşüşü ağustostan itibaren sertleşirken, geçen yılın son beş ayında üst üste düşerek aralık ayında Şubat 2017’den beri en düşük düzeyine inmişti. Ocak ayındaki yüzde 1’lik yükseliş ise tabandan dönüldüğüne işaret etmiş, şubatta bunun üzerine yüzde 1,34 artış kaydedilmişti. Martta artış sürat keserek de olsa devam etmekte. Çeyrekler bazında bakıldığında geçen yıl birinci çeyrekte yüzde 0,8 artış, ikinci çeyrekte yüzde 0,7 azalış, üçüncü çeyrekte yüzde 0,3 azalış ve son çeyrekte ise yüzde 5,2’lik çok sert düşüş kaydedilmişti. 2019’un birinci çeyreğine ise yüzde 1,7 yükselişle başlandı.”
Bürümcekçi, gelecek periyot görünümünü ele alındığında öncü göstergelerin ulusal gelirin 2019’un birinci çeyreğinde daralmaya işaret ettiğini söyledi.
Sanayi üretimi ve katmadeğer ortasında evvelki çeyreklerde gözlenen münasebet nedeniyle üretimin bu seyrinin GSYH açısından olumsuz sinyal verdiğini belirten Bürümcekçi, “Bunun yanı sıra iç talep ve yatırımlarda daralma da devam ettiğinden birinci çeyrekte ulusal gelirde de yıllık bazda azalışın (yüzde 2-3 aralığında) görülmesi ihtimali yüksektir. 2019 yılı büyümesi için yüzde 1 olan iddiamız üzerinde risklerin besbelli aşağı istikamette devam ettiğini düşünmekteyiz.” değerlendirmelerinde bulundu.