Türkiye gemi ve römorkör inşa kesiminde dünya çapında başarılara imza atıyor. Yüklü olarak İstanbul Tuzla ve Yalova Altınova’da faaliyet gösteren tersanelerde yapılan gemiler Norveç, Danimarka, İrlanda, İzlanda, Ukrayna, İngiltere, Fransa, Kanada, Yeni Zelanda başta olmak üzere dünyanın her yerinde muvaffakiyetle vazife yapıyor. 2005-2010 yılları ortasında birinci 10 gemisini İstanbul Tuzla’da inşa eden, 2007 yılında Yalova Altınova’daki tersanelerini hayata geçirerek kapasite artıran Cemre Shipyard, hala 8 tanesi kızakta olan 18 geminin üretimine devam ediyor.
Proje tipi ve büyüklüğü farklılık gösteren gemilerin her biri 20 ile 50 milyon euro ortasında değişiyor. Dışarıdan sağlanan istihdamla birlikte yaklaşık 2 bin 500 kişinin çalıştığı tersanenin gelecek dört yıllık amaçları ortasında yeni ülkelere açılmak var.
‘Marka olduk’
Cemre Tersanesi İdare Konseyi Lideri Orhan Gülcek, Rusya, Ortadoğu, Hazar ve Kanada pazarlarını hedeflediklerini belirtiyor. Geçtiğimiz 10 yıl içinde tamamı ihraç edilen 60’tan fazla gemi inşa ettiklerini vurgulayan Gülcek şu bilgileri verdi:
“Yabancılar Altınova’ya ‘Türk tersanesi ucuzdur’ diye gelmiyor. Burada yapılan işin standardının yüksek olmasından ötürü, inşa müddetinin kontratta yazan tarihte biteceğini bildiği için, istekleri karşısında çok kısa vakitte tepki gösteren, tahlil arayan genç heyecanlı, esnek düşünen beşerler var diye geliyor. Teknolojinin yanı sıra, inanç satıyoruz. Hepsi bir arada ‘marka’ algısı yaratıyor. Onu müdafaaya, yükseltmeye çalışıyoruz.”
Çözüm platformu
Türk tersanelerinin yalnızca uygulayıcı değil, sonucu etkileyen, tahlil üreten platformlar haline geldiğini belirten Gülcek şöyle devam etti:
“Bu pozisyonun güçlenmesi için şuurlu bir formda eğitime, Ar-Ge’ye yatırım yapmamız gerektiğini düşünüyorum. Bir geminin inşası sırasında yüzlerce farklı malzemeyi, ekipmanı, disiplinleri bir ortaya getirmek durumundasınız. Hasebiyle o gemiyi üretirken pek çok diğer şeyin üretimini, teknolojisini de tetikliyorsunuz. Bundan ötürü gemi inşası, ülke istihdamına, iktisadına çok büyük yarar sağlayabilen ve ehemmiyet verilmesi gereken bir iş alanıdır.”
Ödüle doymuyorlar
Cemre Tersanesi, dünyanın birinci LNG yakıtlı balıkçı gemisiyle Norveç’te ‘En İnovatif Proje’ mükafatını kazandı. Rüzgar türbini dayanak gemisi üretiminde da tezli olan kuruluş ‘Winf of Change’ isimli gemisiyle Londra’da ‘Yenilenebilir Enerji’ alanında da mükafata layık görüldü. Gülcek, son beş yılda 435 milyon dolar civarında ihracat gerçekleştirdiklerini, önümüzdeki dört yıllık maksatlarının 700 milyon dolara ulaşmak olduğunu belirtti.
Yan sanayi güçlenmeli
Gemi üretiminde ortalama 1000 kalem gereç kullanılıyor. Tersanelerin dış pazarlarda daha rekabetçi olabilmesi için gelişmiş yan endüstriye muhtaçlık duyuluyor.
Yeterli sayıda mavi yakalı işçi bulunamaması da kıymetli bir sorun. Yalova Altınova Tersane Girişimcileri, ‘Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’ yaptırarak Ulusal Eğitim Bakanlığı’na devretti. Fakat stajyer yaşının kanunen 18 olması öğrencilerin staj yapmasını engelliyor.
Sektörde döviz cinsinden büyük bütçeli mutabakatlar kelam konusu. Bu durum Türk sanayicilerinin bankalardan teminat mektubu almasını kaçınılmaz kılıyor. Yabancı kuruluşların geçen yıldan itibaren Türk bankalarının verdiği teminat mektuplarını kabul etmeme tarafındaki tavırları sorun oldu. Ayrıyeten rakip ülkelerin birçoğunda gemi inşa kesimi devlet takviyeleriyle güçlendiriliyor. Dal temsilcileri Türkiye’de de bu hususta somut adımlar atılması gerektiği kanısında.
Gemi inşa kesimi ağır sanayi kategorisinde olduğundan etraf paklığı, iş sıhhati ve güvenliği son derece kıymetli Yalova Altınova’daki gemi sanayicileri bu hususlarda epey hassas. Fakat bu üç bahsin ülke genelinde süratle ömür biçimi haline getirilmesini talep ediyorlar.
Rusya pazarının potansiyeli büyük
Yalova Altınova Tersane Girişimcileri A.Ş İdare Heyeti Lideri Şükrü Fazıl Uzun, dallarında 1 çalışanın 7 kişiyi doyurduğunu belirtti. Rusya’da yenilenme yaşı gelmiş çeşitli sınıf ve tonajlarda 3 bin gemi olduğunu vurgulayan Uzun şunları söyledi:
“İki ülke ortasında diplomatik alakalar kullanılarak kesinlikle ele alınması gereken bir mevzu. Ortaklaşa neler yapabiliriz bakılması lazım. Yalnızca gemi inşa bölümünde değil tamiratta da dünya çapında başarılıyız. Ayrıyeten ithal etmek mecburiyetinde kaldığımız materyalleri bile inşa ettiğimiz gemilerle birlikte yeniden yurt dışına satıyoruz. Kesimde çok önemli rekabet kelam konusu. Örneğin İspanya gemi imalini ayakta tutabilmek için kendi şirketlerine mahallî idareler eliyle bile çeşitli takviyeler sağlıyor. Bizler Türk bankalarından aldığımız teminat mektuplarının yabancılar tarafından kabul edilmesinde bile sorun yaşıyoruz. Rekabet ederek geride bıraktığımız ülkelerin bu tavırlarına karşı haklı bir çaba veriyoruz. Lakin tüm meselelere karşın kesimimiz yeterli yolda. Ülkemize gelecekte daha da büyük katkılar sağlayacak.”