Sabancı Üniversitesi İstanbul Merkezi (IPM) İklim Değişikliği Çalışmaları Koordinatörü ve halk sıhhati uzmanı Dr. Ümit Şahin, “Sıcak Dalgaları: İklim Değişikliğiyle Artan Tehdit ve Sıcak-Sağlık Hareket Planları” başlıklı raporunu dün açıkladı. İstanbul’un geçtiğimiz hafta pazardan perşembe gününe kadar sıcak dalgasına maruz kaldığını söyleyen Dr. Şahin, “İstanbul’da geçen hafta alarm verilmesi ve vatandaşların uyarılması gerekiyordu. 30 yılda gördüğümüz sıcaklıkların 5-6 derece üzerini gördük. İstanbul yılın birinci sıcak dalgasını yaşadı ve bu devam edebilir” dedi.
Dalga artıyor
Sıcak dalga ile yapılan araştırmaları da anlatan Dr. Şahin, “Sıcak dalgalarının sayısının ve mühletinin incelendiği araştırmada 1965-2006 yılları ortasında artış gösterdiği, bilhassa 1998’den sonra çok arttığı tespit edildi. Düzgün senaryoya bakarsak önümüzdeki 100 yılda ortalama 42 gün, makus senaryoya nazaran yılda ortalama 78 gün sıcak dalga yaşayacağız” diye anlattı.
‘Öldürücü olabilir’
Sıcak dalgasının, “sınırlı bir mühlet içinde şahısların tehlikeli ölçüde sıcağa maruz kaldıkları olağandan çok daha sıcak günleri belirleyen bir terim” olduğunu vurgulayan Dr. Şahin, sıcak dalgalarının ölümcül olabileceğini vurguladı. Bu nedenle bilhassa risk kümelerine yönelik önlemler ve tedbirler alınması gerektiğini kaydeden Dr. Şahin, “Sıcak dalganın bilhassa 75 yaş üzerinde mevt riskini artırdığına dair çalışmalar var. Tekrar kronik hastalıkları olan beşerler da sıcak dalgalarında risk altında. Kalp ve damar hastaları, astım ve KOAH üzere teneffüs yolları hastalıkları olanlar, böbrek işlevleri bozuk olanlar, diyabet üzere hastalıkları olanlar risk altında. Yatağa bağlı hastalar, Alzheimer hastaları da çok sıcağa ahenk sağlamakta tedbir almakta yetersiz kalacakları için özel risk grubundalar. Çocuklar bilhassa bir yaş altı çocuklar için çok önemli tehlikeler kelam konusu” diye konuştu.
‘Uyarı sistemi yok’
Dünya Sıhhat Örgütü’nün iklim değişikliği nedeniyle artan sıcak dalgalarının olumsuz tesirleriyle baş edebilmek için ulusal hareket planı hazırlanması tavsiyesinin altını çizen Dr. Şahin, “Türkiye’de sıcak dalga ihtar sistemi yok. En kısa vakitte yetkili kuruluşlar, lokal idareler, üniversiteler, meslek ve uzmanlık kuruluşları ve sivil toplumla işbirliği yaparak vilayetler ve bölgeler seviyesinde hareket planı hazırlanması gerekiyor. Sıcak dalga yaşanılacağı devirlerde halkın kesinlikle bilgilendirilmesi gerekiyor” dedi.
Alınacak önlemler
– Meskende oda sıcaklığınız gündüz 32, gece 24 dereceyi geçmemeli.
– Sıcaklığı artıran elektrikli aletleri ve aydınlatmayı kapatın.
– Meskenin serin yerinde uyuyun.
– Mümkünse vantilatör kullanın fakat sıcaklık 35 derecenin üzerinde ise sıcağın olumsuz tesirini artırır.
– Konutun içerisinde çeşitli yerlerde kaplar içerisinde su bulundurun.
– Klimanın iklim değişikliğini daha da artıracağını unutmayın, yalnızca gerektiğinde kullanın.
– Dış ortamda kesinlikle gölgede kalın.
– Günün en sıcak saatlerinde dışarı çıkmayın.
– Soğuk suyla duş alın.
– Bedene soğuk kompres yaparak beden ısınızı düşürün.
– Çok fizikî aktiviteden ve spor yapmaktan kaçının.
– Susamasanız da sistemli olarak su için.
– Sık ve hafif yiyin, yüksek proteinli besinlerden kaçının.
– Çok şekerli sıvılar almayın.
– Kafeinli ve alkollü içecek tüketmeyin.
– Etrafınızdaki yaşlı, kronik hastalığı olan, tek yaşayan insanları ziyaret ederek durumlarını sorun.
– Yakınlarınızda biri sıcak ve kuru cilt, bayılma, sayıklama, şuur kaybı üzere belirtiler gösteriyorsa çabucak ambulans çağırın. Kişiyi soyun, baygınsa yan yatırın, koltuk altlarına ve ensesine soğuk kompres yapın, ağrı kesici ilaç vermeyin.